Quy định pháp luật về học nghề khi chưa tốt nghiệp cấp 2
Điều kiện để học nghề
Bộ Luật Lao động 2019, tại Điều 61, đã quy định rất rõ ràng về điều kiện đối với người học nghề: "Người học nghề, người tập nghề phải đủ từ 14 tuổi và đủ sức khỏe phù hợp với yêu cầu của nghề." Điều này có nghĩa là người chưa có bằng tốt nghiệp cấp 2 vẫn hoàn toàn đủ điều kiện để đăng ký và theo học các khóa đào tạo nghề, miễn là đáp ứng hai tiêu chí chính: đủ 14 tuổi trở lên và có đủ sức khỏe theo yêu cầu của ngành nghề đó. Quy định này mở ra cơ hội rộng lớn cho những bạn trẻ vì nhiều lý do mà không thể tiếp tục con đường học văn hóa chính quy.
Chính sách hỗ trợ học phí
Nhà nước khuyến khích học nghề thông qua chính sách miễn học phí cho học sinh tốt nghiệp THCS theo học trung cấp nghề, theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP (có hiệu lực từ 15/10/2021). Để hưởng ưu đãi này, học viên cần nộp hồ sơ xác nhận trong vòng 45 ngày kể từ ngày khai giảng tại cơ sở đào tạo hoặc Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội địa phương. Chính sách này giúp giảm gánh nặng tài chính, tạo điều kiện để các bạn trẻ tiếp cận giáo dục nghề nghiệp.
Lợi thế khi chọn học nghề sớm
Thời gian đào tạo ngắn, tiết kiệm chi phí
Các khóa học nghề thường kéo dài từ vài tháng đến 2 năm, ngắn hơn nhiều so với việc học trung học phổ thông, cao đẳng hay đại học. Nhờ đó, người học có thể giảm bớt gánh nặng chi phí và nhanh chóng tạo ra thu nhập sớm hơn.
Nhanh chóng có việc làm và thu nhập ổn định
Thị trường lao động hiện nay đang rất "khát" nhân lực có tay nghề. Sau khi học xong, người học dễ dàng tìm được việc với mức lương ổn định, thậm chí khá cao nếu có năng lực tốt.
Phát triển kỹ năng thực tế, đáp ứng nhu cầu thị trường
Chương trình đào tạo nghề tập trung vào thực hành, giúp người học nắm vững các kỹ năng cần thiết để làm việc ngay. Đây là lợi thế lớn khi xin việc, bởi doanh nghiệp luôn ưu tiên những người có kinh nghiệm thực chiến.
Tập trung phát triển sở trường và đam mê
Đối với những bạn không hứng thú với việc học văn hóa nhưng lại có năng khiếu hoặc đam mê với một nghề cụ thể, việc học nghề giúp họ phát huy tối đa sở trường, từ đó tạo động lực và sự yêu thích trong công việc.
Thách thức khi học nghề với trình độ học vấn thấp
Áp lực tâm lý từ bạn bè và xã hội
Một số bạn trẻ có thể cảm thấy áp lực khi thấy bạn bè cùng trang lứa tiếp tục học văn hóa, trong khi mình lại chọn con đường khác. Nhưng quan trọng là bạn cần tin vào quyết định của mình và vững vàng theo đuổi mục tiêu đã chọn.
Hạn chế trong lựa chọn một số ngành nghề
Một số ngành nghề đặc thù, đặc biệt là những nghề có tính chất nặng nhọc, độc hại, hoặc yêu cầu kiến thức nền tảng cao hơn, có thể có quy định về độ tuổi tối thiểu (ví dụ, từ 18 tuổi) hoặc yêu cầu trình độ học vấn nhất định.
Kiến thức nền tảng có thể chưa vững
Với các ngành đòi hỏi cả lý thuyết lẫn thực hành, việc thiếu kiến thức phổ thông có thể khiến người học gặp khó khăn khi bắt đầu. Tuy nhiên, điều này có thể được khắc phục bằng sự chăm chỉ và nỗ lực học hỏi.
Đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực lớn
Con đường học nghề đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực không ngừng nghỉ, đặc biệt là khi phải đối mặt với những khó khăn trong quá trình học tập và làm việc.
Các loại hình đào tạo nghề phù hợp cho người chưa tốt nghiệp cấp 2
1. Chương trình sơ cấp nghề
Sơ cấp nghề không yêu cầu bằng cấp 2, phù hợp cho các bạn từ 14 tuổi trở lên. Thời gian học kéo dài từ 3 tháng đến 1 năm, tập trung vào kỹ năng thực hành. Sau khi hoàn thành khóa học và vượt qua kỳ thi sát hạch, người học sẽ được cấp chứng chỉ sơ cấp nghề có giá trị toàn quốc, công nhận năng lực và kỹ năng thực hành.
2. Chương trình trung cấp nghề
Trung cấp nghề yêu cầu tốt nghiệp THCS, với thời gian đào tạo 2-3 năm. Tuy nhiên, các trung tâm dạy nghề hiện nay thường có chương trình trung cấp tích hợp bổ túc văn hóa. Sau khi tốt nghiệp, người học sẽ nhận được cả bằng trung cấp nghề và bằng bổ túc văn hóa (tương đương bằng THPT),mở ra cơ hội học lên cao hơn hoặc xin việc tại các vị trí yêu cầu bằng cấp.
Gợi ý các ngành nghề triển vọng cho người chưa học hết cấp 2
1. Các ngành nghề phù hợp cho nữ giới
Với nữ giới, các ngành như spa, chăm sóc da, làm tóc, nail, làm bánh… đều có thời gian học ngắn và dễ kiếm việc làm. Những nghề này không quá đặt nặng bằng cấp mà chủ yếu dựa vào kỹ năng, sự khéo léo và thái độ phục vụ. Thu nhập khởi điểm thường ở mức 7–15 triệu/tháng và có thể tăng cao khi tích lũy kinh nghiệm.
2. Các ngành nghề phù hợp cho nam giới
Với nam giới, các nghề như sửa chữa xe máy, điện dân dụng, điện lạnh, điện tử... là lựa chọn phổ biến. Những nghề này phù hợp với người có sức khỏe, thích làm việc thực tế và muốn có mức thu nhập ổn định. Thời gian học nghề dao động từ 6 tháng đến 2 năm, sau đó có thể xin việc hoặc làm riêng. Nếu bạn đang tìm một nơi học nghề uy tín, bạn có thể tham khảo Trung tâm dạy nghề điện lạnh uy tín hoặc các địa chỉ chuyên đào tạo nghề điện tử điện lạnh có chương trình thực hành sát với nhu cầu tuyển dụng thực tế.
3. Các ngành nghề không phân biệt giới tính
Kinh doanh online là lĩnh vực không yêu cầu bằng cấp, cho phép thu nhập không giới hạn. Ngoài ra, lập trình và thiết kế đồ họa cũng là những lựa chọn phù hợp cho các bạn trẻ năng động, yêu thích công nghệ, dù cần sự kiên trì và khả năng tự học tốt. Mức lương khởi điểm sau 2-3 năm học có thể đạt 10-30 triệu đồng/tháng.
Cách duy trì động lực và tránh bỏ học giữa chừng
Để không bỏ cuộc giữa chừng, điều quan trọng đầu tiên là xác định rõ mục tiêu ngay từ đầu. Khi đã có định hướng nghề nghiệp và lý do học nghề cụ thể, người học sẽ có động lực để theo đuổi đến cùng. Lựa chọn ngành nghề đúng sở trường, đúng đam mê cũng giúp quá trình học trở nên dễ dàng và hứng thú hơn.
Thời điểm học nghề cũng cần phù hợp với độ tuổi quy định. Người dưới 14 tuổi chưa được phép học nghề chính thức, do đó cần đợi đến đủ tuổi hoặc tham gia các lớp hướng nghiệp cơ bản. Đối với người chưa đủ 18 tuổi, nên tránh những nghề nặng nhọc hoặc tiềm ẩn rủi ro cao.
Cuối cùng, sự đồng hành từ gia đình đóng vai trò rất lớn. Sự ủng hộ về tinh thần, tài chính và định hướng từ cha mẹ sẽ giúp người học tự tin hơn và yên tâm theo đuổi lộ trình đã chọn.
Con đường học nghề là một lựa chọn hoàn toàn khả thi và tiềm năng cho những bạn trẻ chưa tốt nghiệp cấp 2. Với sự kiên trì và định hướng đúng đắn, bạn hoàn toàn có thể xây dựng một tương lai vững chắc, có thu nhập ổn định và phát triển sự nghiệp theo cách riêng của mình.
